Ağız kokusu tıbbi olarak halitozis olarak adlandırılan bir rahatsızlık olup. Sosyal ortamlarda utanç kaynağı bile olabilmektedir. Bu nedenle ağız kokusu neden olur? Tedavisi nasıl yapılır? gibi sorular sıkça sorulmaktadır. Sorun için piyasada birçok ürün bulunur; sakız, gargara vs. ancak bunların kullanımı sadece anlık çözümler oluşturmaktadır. Sıklıkla oluşan ağız kokusu doğru ve yeterli yapılmayan ağız bakımından kaynaklanmaktadır. Eğer ağız bakımında bir sıkıntı yoksa başka nedenlerden dolayı oluşabilir.
Ağız Kokusu Nedir?
Ağız kokusu nefesin kötü bir koku hali alması ile nefes yolu ile dışarıya verilen bir durumdur. Bazıları ağız kokuları az olsa bile bu durumu abartırlar, bazıları ise kötü kokan ağız kokularının farkına bile varmazlar. Bunun nedeni kişilerin kendi kokusunun nasıl koktuğunu anlayamamalarıdır. En doğrusu yakınında olan eş, anne ve baba gibi kişilerden bu kokuyu doğrulamaları istenmesidir.
Ağız Kokusu Şikayeti İçin Hekime Gidilir mi?
Ağız kokusunun oluşma nedeni genellikle iyi yapılmayan ağız ve diş bakımından kaynaklıdır. İlk olarak ağız hijyeni gözden geçirilerek değerlendirilmesidir. Her öğünden sonra dişler düzenli fırçalanmalı, dil fırçalanmalı ve günde bir defa doğru biçimde diş ipi kullanılmalıdır. Yapılan bütün işlemlere rağmen ağız kokusu hala devam ediyorsa bir diş hekimine giderek muayene olmak gerekir. Eğer diş hekimi yaptığı muayenede ağız ve diş dışında kokunun nedeninden şüphe ederse ilgili uzman hekime yönlendirerek araştırılmasını ister.
Ağız Kokusu Neden Olur?
Ağız kokusu neden olur? Bu soru aslında herkes tarafından çok merak edilen ve çözümü için sürekli araştırma yapılan bir konudur.
Sıklıkla ağız ve diş bakımının yetersiz yada doğru olarak yapılmamasından kaynaklanır. Ancak bazen başka sağlık sorunlarından dolayı da ortaya çıkabilmektedir. Düzenli olarak dişlerin doğru teknikler ile fırçalanması, diş ipi ve ağız bakım suyu gibi tamamlayıcı ürünlerin kullanılması ağız bakımı konusunda önemlidir. Bakımı yapılmayan dişlerde gıda artıkları kalarak ağız kokusuna neden olabilir.
Dişlerin aralarında gıda artıkları kalırsa, dişeti ve etrafında ve dilin üzerinde bakterilerin oluşmasına neden olarak, ağız kokusunun ortaya çıkmasına sebep olur. Kullanılacak olan antibakteriyel ağız gargaraları kokuyu hafifletebilir. Ancak bu gargaralar diş hekimince reçete edilmeli ve uzun süre kullanılmamalıdır. Ayrıca takma dişler kullanılıyorsa doğru ve düzenli şekilde temizlenmeli aksi taktirde ağız kokusuna neden olur.
Geçmek bilmeyen ağız kokusu veya ağızda kötü tat dişeti hastalıklarının da habercisi olabilir. Dişeti hastalıklarına ise biriken plakalar yada bakteriler neden olur. Dişeti hastalıkları ağız kokusuna neden oluyorsa vakit kayıp etmeden tedavi edilmesi şarttır. Dişeti hastalıkları tedavi edilmediği tekdirde çene ve diş kemiğine zararlar verebileceği bilinmelidir. Biraz daha detaylandırırsak ağı kokusu neden olur sorusunun cevabını;
Sigara kullanımı
Sigara kötü ağız kokusunun nedenlerinden biridir. Sigara içenlerde ağız kokusuna neden olabilen dişeti hastalıkları olma ihtimali içmeyenlere göre daha fazladır.
Beslenme
Dişlerin arasında ve etrafında kalan gıdalar fırçalama ve dişi ipi kullanılarak mekanik temizlik ile temizlenmezseler parçalanarak bakteri üretebilirler ve kötü ağız kokusuna neden olur. Ayrıca soğan ve sarımsak gibi gıdalarda ağız kokusuna neden olur.
Yetersiz ağız ve diş bakımı
Az önce dediğimiz gibi düzenli olarak diş fırçalama ve dii ipi kullanımı olmazsa dişlerin etrafında ve arasında biriken gıda parçaları ağız kokusuna neden olabilir. Bu durumda dişlerde rengi olmayan ve yapışkan yapıda bir bakteri plağı görülür. Meydana gelen bakteri plaklarının temizliği yapılıp ağızdan uzaklaştırılmazsalar dişetlerine zarar vererek dişetlerinin aralarında birikme yaparlar. Bunun yanında dilinde temizliği yapılmadığı takdirde ağız kokusuna neden olabilir. Diğer bir kokuya neden olan etkense; doğru takılmayan yada düzenli temizliği yapılmayan protezlerde ağız kokusunun nedenleri arasındadır.
Kullanılan İlaçlar
Kullanılan birtakım ilaçlar yan etki olarak ağız kuruluğuna neden olarak, ağızda koku yapar. Bazı ilaçlasa vücuda alındıktan sonra parçalanır ve bazı kimyasallar üretirler. Bu kimyasallarda kan dolaşımına geçer ve ciğerlere gider ve nefes verirken bu kimyasalların neden olduğu kötü koku açığa çıkar.
Ağız kuruluğu
Ağızda bulunan tükürüğün bir özelliği kötü koku oluşturacak etkenleri temizlemesidir. Bu nedenle ağız kuruluğu olduğu için tükürük azalırsa koku olabilir. Sabahları her kişide oluşan ağız kokusunun nedeni aslında budur. Çünkü uyku sırasında tükürük üretimi azdır. Burnundan nefes alamayıp ağız açık şekilde uyuyan kişilerde ise daha fazla kuruluk olacağı için kokuda fazla olur. Kronikleşmiş olan ağız kuruluğu tükürük bezlerinden veya bası hastalıklarından kaynaklı olabilir.
Ağızda oluşan enfeksiyonlar
Ağız içi operasyonlardan sonra (diş çekimi, yada çene cerrahisi vb.) iyileşme döneminde yaralardan dolayı ağızda koku olması normaldir. Çürümüş dişler ve dişeti enfeksiyonları da kötü kokunun nedenleri arasındadır.
Diğer nedenler
Mide ile ilgili sorunlar örneğin reflü hastalığı ağızda kötü koku oluşumuna neden olabilir. Ayrıca şeker hastalığı ve kanser hastalıkları kötü ağız kokusuna neden olan rahatsızlıklardır. Uzun zaman aç kalındığında koku oluşması normaldir. Sinüzit, bademcik iltihabı, alkol, böbrek hastalıkları, burun ve burun eti hastalıkları da ağız kokusuna neden olur.
Ağız Kokusu Belirtileri
Aslında ağız kokusunun bir hastalık olduğu tam olarak söylenemez. Ancak başka rahatsızlıkların habercisidir. Fiziksel olarak yenen yemekten kaynaklı kokular oluşabilir bunlar normaldir ve süreklilik arz etmezler. Bunların yanından patolojik nedenlere bağlı oluşan kokular vardır ki;
- Çürüyen dişler
- Faranjit, sinüzit
- Geniz eti hastalıkları
- Mide hastalıkları
- Diyabet
- Karaciğer yetmezliği ve böbrek yetmezliği gibi.
Sıklıkla diyabet hastalığı olanlarda meyve-aseton kokusunu andıran ağız kokusu oluşurken, böbrek hastalığı olanlarda daha çok amonyak kokusuna benzer bir ağız kokusu oluşmaktadır.
Ağız Kokusu Nasıl Anlaşılır?
Diş hekimine gidildiğinde kokunun kaynağı diş ve dişetlerinden dolayı oluşmuşsa diş hekimi tarafından tedavi edilebilmekte. Ağız kokusu sadece kişilerin kendisini değil yakın çevresini ve sosyal hayatına da olumsuz etki eden bir durumdur.
Kokuya neyin ve neden olduğu iyi bir araştırma yapılarak net olarak ortaya konulmalı. Çürük dişlerden şüphe ediliyor ise diş muayenesi ve röntgeni istenir. Dişeti hastalıklarından kaynaklı ise diş hekimi muayenesi sonrasında tanısı konabilir. Bunların yanında diğer nedenlerden şüphe ediliyorsa ise çeşitli kan testleri istenebilir ve ilgili uzman hekime yönlendirilebilir.
Ağız Kokusu Tedavisi Nasıl Yapılır?
Ağız kokusunun en çok karşılaşılan nedenleri arasında doğru ve düzenli olarak ağız ve diş bakımının yapılmamasıdır. Eğer bu durumdan kaynaklanıyor ise iyi bir ağız ve diş bakımı ile sorun ortadan kalkacaktır. Bunun için dişler günde 2 defa fırçalanmalı, diş ipi kullanılmalı ve gerekiyorsa ağız gargaraları kullanılarak sorun aşılabilir.
Ayrıca diş macunu seçimi yaparken florürlü olanları tercih etmek gerekirken yemeklerden sonra dişlerde kalan yemek artıklarını diş ipi ile temizlemek gerekir.
Dilin üzerinde de birçok bakteri birikebilmekte ve ağız kokusuna neden olabilmektedir. Bu nedenle dili fırçalamak önemli. Ayrıca dil için özel geliştirilmiş fırçalar bulunmaktadır. Hareketli protez kullanıyor ise gece yatmadan çıkarılmalı ve bakımları yapılmalıdır.
Gün boyunca yeteri kadar su tüketimi yapılmaz ise ağız kokusu ile karşılaşmak mümkündür. Tükürük bakterilerin çoğalmasını engeller. Suda tükürük üretimini tetikler. Sigara kullanımı da ağız kokusu yapabilir, bu alışkanlıktan vazgeçmek ağız kokusunu ortadan kaldırabilir.
Yapılan bütün önlemlere ve ağız ve diş bakımına rağmen geçmeyen ağız kokusu varsa bu sefer altta başka nedenler aramaya gidilmelidir. Diş hekimi ağız ve diş sağlığı ile ilgili ise kokuyu tedavi edecektir ancak başka hastalıklardan kaynaklı ise gerekli uzman hekime yönlendirecektir.
Meydana gelen ağız kokusu çürük dişlerden yada dişetinden oluşan iltihaplanmalardan dolayı olabilir. Bu durumda diş hekimi gerekli tedaviyi yapar ve ağız kokusunun tedavisi gerçekleşir. Diş taşı oluşumları da ağızda kokuya neden olacağı için düzenli olarak her yıl temizlenmesi gerekir. Bunların yanında hiçbir sıkıntı olmasa bile 6 ayda bir diş hekimine giderek rutin muayeneyi olmak birçok ağız ve diş rahatsızlıklarından korur. Erken teşhis ile hem tedavi çok basit hem de maliyeti düşük olmaktadır.
Ağız Kokusu Nasıl Giderilir?
Ağız kokusuna neden olan en başta gelen faktörler; çürüklerin olması, dişeti iltihaplanmalarıdır. Ağız içinde meyana gelecek herhangi bir enfeksiyonda bakterilere neden olabileceği için her zaman ağız kokusuna neden olacaktır. Bu nedenle diş ve dişeti hastalıkları da bakterilerin ürümesine neden olacağı için ağız kokusunun nedenleri arasındadır. Özenle ağız ve diş bakımının yapılması, düzenli olarak diş hekimi muayeneleri çok önemlidir.
Protezler
Ağız içince yıllar önce yapılmış köprü veya protezler olabilir. Eskimiş bu yapılarda gıda artıkları birikerek kötü ağız kokusuna neden olabilir ve diş hekimi tarafından protez yada köprülerin yenilenmesi gerekir. Eksik başka dişler varsa da gereken tedavinin yapılması ile ağız kokusu ortadan kalkar. Ağız ve diş sağlığına ne kadar çok önem verilirse o derecede ağız kokusundan kurtulmak yada karşılaşmamak mümkündür.
Sakız Çiğneyin
Tükürük bakterileri azalttığı için ağız yeteri kadar ağızda tükürük salgısının olması ağız kokusunun olmamasında etkilidir. Ayrıca tükürük içeriğinde kuvvetli bakteri öldürücü antibiyotikler barındırırken, ağızda kalan gıda artıklarını da yerinden sökerek mideye gönderecek kadar güçlü bir sıvıdır. Bu yüzden şeker hastalarında ve bazı ilaçların yana etkileri olarak kötü ağız kokusu oluşabilir. Çünkü şeker hastalarında ve bazı ilaç gurubu kullananlarda yeteri kadar ağız içinde tükürük salgısı yoktur. Geceleri ise herkeste tükürük salgısı azalır ve sabah kalkıldığında ağız kokusu olduğunun farkına varılır. Salgıyı arttırmak amacı ile şeker ilavesiz sakızlar kullanılabilir. Ayrıca naneli yada şeker barındıran sakızlar kullanılmamalıdır. İçinde xylitol barındıran sakızlar tercih edilirse tükürük salgısını arttırmada yardımcı olacaktır.
Tarçın Deneyin
Tarçın ağız içinde oluşan bakterilerin önüne geçmek için etkili sayılabilecek bir üründür. İçeceklerin ve gıdaların içine karıştırılarak yada üzerlerine serpilerek kullanılabilir. Tarçınlı şeker ilavesiz sakızlarda bulunmakta.
Yeteri Kadar Su İçin
Her zaman ve her yaşta yeteri kadar su içmek vücudun işleyişine yardımcı olmak adına oldukça önemlidir. Ancak yaş ilerlediğinde vücutta sıvı azalması sıkça görülen bir sorundur. Ağız kurumasına neden olurken, genel vücut kuruluğu da görülebilir. Yeteri kadar su içmek ağzı kuruluğunu önleyerek ağız kokusunun önüne geçmeye yardımcı olur. Su ağızda oluşan bakterilerin en aza seviyede tutulması için yardım eder ve tükürük salgısının artmasına yardımcı olur.
Burnu Tıkalı Uyumak
Bazı hastalıklar sinüzit ve üst solunum yolları enfeksiyonlar gibi rahatsızlıklar buruna etki ederek tıkanmasına neden olur. Gün içinde çok bir sıkıntı olmazken geceleri uyurken tıkalı burun ağızdan nefes alınmasına neden olur ve ağız kuruluğu oluşturarak kötü ağız kokusuna neden olur. Ayrıca boğazda kuruyarak tükürük salgısın da azalama olur. Burun tıkalı ise tedavi için bir hekime gidilmeli yada evde burun açıcı çözümlere yönelmek gerekir.
Beslenme
Beslenme alışkanlıkları ağız içinde oluşan bakterilerin oluşmasında önemli rol oynar. Özellikle früktoz şurubu, beyaz un, basit şeker gibi gıdalar ağız içinde bakterilerin oluşmasına zemin hazırlarlar ve bakteriler bu gıdaları kullanarak üremelerini hızlı şekilde gerçekleştirirler. Atıştırmalık olarak tabir edilen ürünlerin neredeyse hepsinde bulunurlar. Bazit şeker olarak adlandırılan bu tür gıdılar diş çürümelerinin de nedenleri arasındadır. Bu tür beslenme alışkanlıkları varsa minimum düzeye çekmek faydalı olacaktır.
Ayrıca beslenme esnasında gıdaların iyi çiğnenmesi demek tükürük ile tamamen karışması demektir buda ağız içinde gıda artıklarının kalamaması anlamına gelir ve bakterilerin ağız yerine mideye gitmesi sağlanır.
Düzenli ve Doğru Diş İpi Kullanın
Sağlıklı bir ağız ve diş yapısı için mekanik temizlik çok önemli ve fırçalamadan sonra kesinlikle yapılması gereken dişlerin arasında kalan, diş fırçasının ulaşamadığı bölgelere ulaşan diş ipidir. Dişlerin arasında kalan gıda artıkları hızlı biçimde bakteri üretmeye başladıkları için uzaklaştırılması gerekir bunun için ise diş ipi kullanımı gerekir.
Sigara
Sigara kullanımı ağız kuruluğuna neden olur ve ağız kokusu yapar. Ayrıca dişeti hastalıklarına neden olur ki buda ağız kokusu nedenleri arasındadır.
Dilinizi Fırçalayın
Dilin yapısı gereğince bakterilerin kolaylıkla yerleşebilir ve zor temizlenmektedir. Bunun nedeni pütürlü ve girintili bir yapıya sahip olmasıdır. Dilin fırçalanması ağız kokusunun giderilmesi konusunda etkilidir. Diş fırçası ile temizlenebilirken, dil için özel fırçalarda geliştirilmiştir.
Ağız kokusu nasıl giderilir? Bu sorunun çözümünü günlük kullanılan ağız bakım suları yada gargaralarda aramak çok fazla bir fark yaratmayacaktır. Kısa süreli çözümlere ulaştıracaktır. Bu nedenle ağız kokusu için yarısı su diğer yarısı ise peroksit olacak şekilde gargara hazırlanmalıdır.
Gömük Yada 20’lik Dişler
Ağızda bulunan gömük veya 20’lik dişlerin fonksiyonel özellikleri yoktur. Yani çiğnemeye katkıda bulunmazlar. Bu nedenle enfeksiyonlara yol açarak ağız kokusuna neden olabilir.