Protez diş tedavisi, diş kaybı neticesinde ortaya çıkan estetik ve fonksiyonel sorunları çözmek için etkili bir tedavi yöntemidir. Diş protezleri, eksik diş sayısına ve çenedeki konumunda bağlı olarak sabit, hareketli veya yarı sabit bir yapıda bulunabilir. Diş protezi, doğal dişlerin işlevselliğini geri kazandırmak ve güzel bir gülümseme oluşturmak amacıyla her hasta için özel olarak tasarlanır.
Protez diş nedir?
Diş protezi, çeşitli nedenlerden dolayı kaybedilen dişler sonucu kaybolan çiğneme, konuşma gibi fonksiyonlarının ve estetik görüntünün hastaya tekrar kazandırılması amacıyla hazırlanan tüm yapay materyallerdir. Protetik diş tedavisi ile konuşma ve çiğneme fonksiyonları düzeltilirken aynı zamanda diş kaybı nedeniyle kaybolan dudak ve yanak desteği tekrar sağlanarak estetik görünüm geri kazandırılır.
Protezler; doğal dişler, implant ve damak mukozası ile olan bağlantısına göre hareketli, sabit veya hibrit bir yapıda olabilir.
Sabit Protez Diş
Kuron köprü olarakta adlandırılan sabit protez diş, doğal dişler veya implant üstüne kalıcı olarak yapıştırılan ve hasta tarafından takılıp çıkarılmayan restorasyonlardır. Diş üstüne yapılan geçme protez diş kaplamalarında, hazırlanacak restorasyona yer kazanmak amacıyla doğal dişlerde küçültme yapılır. İmplant üstü uygulamalarda ise hazırlanan restorasyon, abutment adı verilen dayanak parçaya sabitlenir. Sabit protezlerin 3 farklı çeşidi vardır:
- Kuron (Kron Diş): Çürük, kırık veya büyük dolgular nedeniyle hasar görmüş dişleri korumak için küçültülerek kaplamak veya bir implant üzerine taç yapmak amacıyla uygulanan tedavilerdir.
- Köprü: Bir veya birden fazla diş eksikliğini tamamlamak amacıyla, boşluğa komşu olan doğal dişveya implantlardan destek alınarak yapılan restorasyonlardır.
- Laminate restorasyonlar: Estetik nedenlerden dolayı ön dişlerin rengini ve formunu değiştirmek veya aralarındaki boşlukları kapatmak amacıyla, dişlerin ön yüzeyine yapıştırılan, yaprak şeklindeki ince porselen kabuklardır.
Sabit protezler, ön dişlerde sıklıkla full porselen, zirkonyum üstü porselen ve cam seramikten, fonksiyonel dayanıklılığın önemli olduğu arka azı dişlerde ise metal, metal destekli porselen veya komple zirkonyum gibi çeşitli materyallerden üretilir.
Diş ve implant üzerinden alınan ölçüler laboratuvara iletilir ve yaklaşık 1 hafta içerisinde hazırlanan kaplama ve köprü dişler özel yapıştırıcılar kullanarak yapıştırılır.
Hareketli Protez Diş
Eksik dişlerin ve bazı durumlarda yumuşak dokuların yerini alabilen hareketli protez diş, hasta tarafından takılıp çıkarılabilen apareylerdir. Sabit bir restorasyonun takılabileceği yeterli sayıda implant ve dişin bulunmadığı durumlarda uygulanan bu tedavide; çiğneme esnasında ihtiyaç duyulan destek, mevcut dişlerden, damaktan ve diş kretinden sağlanır. Kalıcı veya geçici protez olarak hazırlanabilen bu restorasyonlar çeşitli formlarda üretilir.
Total (Tam) Protezler: Alt veya üst çenenin tamamen dişsiz olduğu durumlarda uygulanan bu apareyler, toplum arasında sıklıkla takma diş veya total protez damak olarakta adlandırılır. Total protezlerde; tam bir set halinde komple plastik veya porselenden yapılmış dişler, diş eti dokusunu taklit etmek amacıyla hazırlanan pembe renkli akrilik bir kaide üzerine yerleştirilmiştir. Prefabrikayon olarak üretilen takma dişlerin modelleri ve renkleri hasta tarafından seçilebilir.
Parsiyel (Bölümlü) Protezler: Bu protezler, çenedeki kısmi diş eksikliğinin oluşturduğu boşlukları tamamlamak için tasarlanmıştır. Çenedeki doğal dişlerle olan bağlantılarına göre kancalı, hassas tutuculu veya sürgülü olarak hazırlanabilen hareketli bölümlü protezlerde, metal bir kaide üzerinde pembe renkli akriliğe kaynaştırılmış plastik dişler bulunur.
Sürekli olarak damak mukozası ile temas halinde olan bu protezleri kullanan hastalar genellikle damakta oluşan vuruk yaralarından, çiğneme esnasında kırılmasından ve kullanım konforunu azaltan hareketlilikten şikayet eder. Bu tür şikayetleri azaltmak için zaman içerisinde yastıklı, mıknatıslı ve vakumlu gibi çeşitli özelliklere sahip, daha stabil duran ve esnek materyallerden kırılmaz diş protezler geliştirmiştir. Ancak kullanım konforu hala istenilen düzeyde değildir ve hastalar sıklıkla protez diş yapıştırıcıları kullanarak bu konforu artırmaya çalışmaktadır.
Protez diş çeşitleri hakkında daha detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.
Protez Diş Avantajları
Protez dişler, birçok avantaj sunarak diş kaybı yaşayan insanların yaşam kalitesini artırır. İşte protez dişlerin sağladığı bazı faydalar:
- Estetik Görünüm: Protez dişler, eksik diş veya dişlerin yerini alarak estetik bir gülümseme sağlar. Bu sayede, kişinin özgüveni artar ve sosyal ilişkilerinde olumlu bir etki yaratır.
- Konuşma İmkanı: Diş kaybı, bazı seslerin doğru bir şekilde çıkarılmasını engelleyebilir. Protez dişler, doğru bir çene yapısını destekleyerek konuşma becerilerini iyileştirir.
- Yemek Fonksiyonları: Eksik dişler, yiyeceklerin doğru bir şekilde çiğnenmesini ve sindirilmesini zorlaştırır. Protez dişler, diş fonksiyonlarını geri kazandırarak kişinin beslenme alışkanlıklarını iyileştirir.
- Çene Yapısının Desteklenmesi: Protez dişler, diş eksikliği nedeniyle oluşabilecek çene kemik kaybını önler. Bu sayede çene yapısı desteklenir ve yaşlanma sürecinde oluşabilecek görünüm bozuklukları engellenir.
- Psikolojik Rahatlama: Diş kaybı, birçok insan için psikolojik sorunlara yol açabilir. Protez dişlerin kullanılması, kişinin kendine olan güvenini artırır ve yaşam kalitesini yükseltir.
Protez dişlerin türleri ve avantajlarının yanı sıra, bu dişlerin bakımı da önemlidir. Bir sonraki bölümde, protez dişlerin nasıl yapıldığını açıklayacağız.
Protez Diş Nasıl Yapılır?
Şimdi, diş protezi nasıl yapılır adım adım görelim:
1. Muayene ve Değerlendirme
Diş protezi yapım süreci, bir diş hekimi tarafından gerçekleştirilen ayrıntılı bir muayene ve değerlendirme ile başlar. Diş hekimi, hastanın ağız yapısını, dişlerin durumunu ve protez için en uygun seçenekleri belirlemek için çeşitli testler ve görüntülemeler yapar. Bu aşamada hastanın beklentileri de dikkate alınır.
2. Ölçü Alımı ve Renk Seçimi
Protezin tam oturması ve doğal görünmesi için ağız içi ölçüler alınır. Diş hekimi, hastanın diş etlerinin ve çene yapısının ölçüsünü alır ve diş protezi için uygun boyutları belirler. Ayrıca, hastanın doğal dişlerine uyum sağlamak için doğru renk seçimi yapılır.
3. Model Oluşturma ve Laboratuvar Çalışması
Ölçüler alındıktan sonra, diş hekimi laboratuvara ölçülerin gönderilmesi için uygun bir model oluşturur. Bu model, diş protezinin laboratuvarda yapılması için kullanılır. Uzman teknisyenler, hastanın ölçülerine göre özel bir diş protezi yaparlar. Protezin estetik ve işlevsel olarak uyumlu olmasını sağlamak için hassas bir şekilde çalışırlar.
4. Protez Uygulaması ve Ayarlama
Laboratuvarda tamamlanan diş protezi, hastaya uygulanır. Diş protezi, hastanın ağız yapısına uyacak şekilde ayarlanır ve rahat bir uyum sağlaması için gerekli düzeltmeler yapılır. Diş protezi, hastanın gülümsemesini ve çiğneme fonksiyonunu geri kazanmasına yardımcı olur.
5. Kontrol ve Bakım Önerileri
Diş protezi takıldıktan sonra, diş hekimi hastaya protezin nasıl doğru bir şekilde kullanılacağı konusunda talimat verir. Ayrıca, protezin düzenli olarak temizlenmesi ve bakımının nasıl yapılması gerektiği konusunda bilgi verilir. Diş hekiminin önerilerine uyulması, protezin daha uzun süre dayanmasını sağlar ve oral sağlığı korur.
Protez Diş Bakımı: Gülümsemenizi Koruyun
Protez diş temizliği ve bakımı, dayanıklılıklarını ve estetik görünümlerini korumak için çok önemlidir. Ayrıca, protez dişlerin sağlığı ve ağız hijyeni için de gereklidir. İşte protez dişlerin bakımı için bazı ipuçları:
- Günlük Temizlik: Protez dişlerinizi her öğünden sonra çıkararak ve temizleyerek ağız hijyeninizi sağlayın. Protez diş temizliği için özel temizlik solüsyonları veya diş macunları kullanabilirsiniz. Temizlik işleminden sonra diş protezlerinizi durulayarak temizleyici kalıntılarını temizleyin.
- Düzenli Fırçalama: Protez dişlerinizi düzenli olarak fırçalayın. Bunun için yumuşak kıllı bir diş fırçası veya özel bir protez diş fırçası kullanabilirsiniz. Fırçalama işlemi, diş protezlerinizde biriken yiyecek artıklarını ve bakterileri temizlemeye yardımcı olur.
- Gece Bakımı: Protez dişlerinizi gece uyumadan önce çıkarıp temizleyin. Bu, ağız sağlığınızı korumak ve protez dişlerinizin temiz ve hijyenik kalmasını sağlamak için önemlidir.
- Ağız Hijyeni: Protez dişlerinizi temizlerken ağız içi hijyeninizi de unutmayın. Doğal dişlerinizi düzenli olarak fırçalayın, diş ipi veya ağız gargarası gibi diğer ağız bakım araçlarını kullanın. Bu, diş eti sağlığınızı korumanıza yardımcı olur.
- Düzenli Kontroller: Protez dişlerinizin düzenli olarak bir diş hekimi tarafından kontrol edilmesi önemlidir. Kontroller sırasında protez dişlerin uyumu ve sağlığı değerlendirilir ve gerektiğinde ayarlamalar yapılır.
Protez dişlerin doğru bakımı ve düzenli kontrollerle birlikte, uzun ömürlü ve estetik bir gülümseme elde etmek mümkündür. Eğer protez dişler hakkında daha fazla bilgi almak veya bir diş hekimine danışmak isterseniz, aşağıdaki sıkça sorulan sorular bölümümüzü inceleyebilirsiniz.
Sıkça Sorulan Sorular
1. Protez dişler ağrıya neden olur mu?
Hayır, protez dişler genellikle ağrıya neden olmaz. Ancak, protez dişlerin uyumu veya yanlış bir şekilde takılması durumunda rahatsızlık yaşanabilir. Bu durumda bir diş hekimine başvurmanız önemlidir.
2. Protez dişler ne kadar dayanır?
Protez dişlerin dayanıklılığı, kullanılan malzemeye ve bakıma bağlı olarak değişir. Genellikle, iyi bir şekilde temizlendikleri ve düzenli kontroller yapıldığı takdirde protez dişler uzun yıllar boyunca dayanabilir.
3. Protez dişlerin yeme alışkanlıklarımı etkiler mi?
Protez dişler, eksik dişlerin yerini alarak yeme fonksiyonlarını geri kazandırır. Ancak, bazı sert veya yapışkan yiyeceklerin tüketiminde dikkatli olmanız gerekebilir.
4. Protez dişler doğal dişler kadar estetik bir görünüm sağlar mı?
Evet, protez dişler, estetik bir görünüm sağlamak için özenle tasarlanır. Renk ve şekil açısından doğal dişlere benzerlik gösterirler.
5. Protez dişlerin maliyeti nedir?
Protezlerin maliyeti, kullanılan malzeme, diş sayısı ve diş hekimi ücretleri gibi faktörlere bağlı olarak değişir. Protez diş fiyatları hakkında hazırladığımız makalede daha detaylı bilgi bulabilirsiniz.
Protez dişler, diş kaybı yaşayan insanlar için yeniden güven dolu bir gülümseme sağlar. Bu yapay dişler, estetik bir görünüm ve doğru diş fonksiyonlarını geri kazandırır. Protez dişlerin türleri, avantajları ve doğru bakımı konusunda bilgi sahibi olmak, gülümsemenizi korumanıza yardımcı olacaktır. Unutmayın, protez dişlerinizin düzenli olarak bir diş hekimi tarafından kontrol edilmesi önemlidir. Eğer gülümsemenizi tekrar kazanmak ve hayatınızın tadını çıkarmak istiyorsanız, protez dişler size yardımcı olabilir.